ضد دردهای غیر مخدر و یا داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی
(NON-STEROIDAL ANTI INFLAMMATORY DRUGS)(NSAIDs):
این دسته از داروها دارای اثر ضد درد، ضد التهاب و ضد تب میباشند.
داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی:
1-آسپرین(ASPIRIN) و یا استیل سالیسیلیک اسید(ACETYLSALICYLIC ACID=ASA)
2-دیکلوفناک(DICLOFENAC)
3-ایبوپروفن(IBUPROFEN)
4-مفنامیک اسید(MEFENAMIC ACID)
5-ناپروکسن(NAPROXEN)
6-کتوپروفن(KETOPROFEN)
7-سولینداک(SULINDAC)
8-پیروکسیکام(PIROXICAM)
9-ملوکسیکام(MELOXICAM)
10-تولمتین(TOLMETIN)
11-نابومتون(NABUMETONE)
12-ایندومتاسین(INDOMETHACIN)
13-اتودولاک(ETODOLAC)
14-اگزاپروزین(OXAPROZIN)
15-فنیل بوتازون(PHENYLBUTAZONE)
16-سلکوکسیب(CELECOXIB)
17-فلور بیپروفن(FLURBIPROFEN)
18-نیمسولاید(NIMESULIDE)
19-مکلوفنامات(MECLOFENAMATE)
نکته:استامینوفن(ACETAMINOPHEN) و یا پاراستامول(PARACETAMOL) اثر ضد التهابی بسیار اندکی داشته و جزو دسته ضد دردهای غیر استروئیدی قرار نمی گیرد. استامینوفن را میتوان به عنوان یک ضد درد و تب بر استفاده کرد. استامینوفن بر خلاف داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی بروی عملکرد انعقاد خون اثری نداشته و همچنین باعث تحریک گوارشی نیز نمی گردد، اما مصرف بی رویه آن باعث آسیب به کبد میشود.
مکانیسم اثر:
با مهار آنزیمهای سیکلواکسیژناز 1 (CYCLOOXYGENASE-1)(COX-1) و سکلواکسیژناژ 2 (COX-2) سنتز پروستاگلاندین ها(PROSTAGLANDINS) و ترومباکسان(THROMBOXANE) از آراکیدونیک اسید(ARACHIDONIC ACID) را متوقف میسازد. پروستاگلاندین ها کارکردهای متفاوتی در بدن دارند، از جمله ایجاد التهاب، درد و تب-حمایت از عملکرد پلاکت های خون-محافظت از پوشش معده-جریان خون طبیعی کلیه ها و غیره.
موارد مصرف:
برای کاهش درد، التهاب و تب.
1-آرتروز وآرتریت.
2-سردرد و میگرن.
3-قاعدگی دردناک.
4-درد استخوانها و مفاصل.
5-کنترل درد.
6-تب (به ویژه ایبوپروفن، ناپروکسن و استامینوفن)
7-رگ به رگ شدگی و کشیدگی عضلات.
8-دندان درد و کمر درد.
9-تسکین درد ناشی از سنگ کلیه.
10-نقرس حاد.
11-پیشگیری از سکته مجدد (آسپرین)
موارد منع مصرف:
1-در صورت سابقه حساسیت به هر یک از این داروها.
2-مصرف آسپرین در کودکان و نوجوانان پایین تر از 16 سال ممنوع میباشد. چراکه کودکانی که درمعرض ابتلا به آنفلوآنزا و آبله مرغان میباشند با مصرف آسپرین ممکن است دچار نشانگان ری(REYE) گردند. این ضایعه موجب آسیب مغزی و مرگ میگردد.
3-در دوران بارداری و شیردهی نبایستی مصرف گردند (اما مصرف استامینوفن مجاز است)
4-افرادی که از زخم معده و نقص سیستم انعقادی رنج میبرند.
5-همراه با داروهای ضد انعقاد خون نباید مصرف گردند.
مصرف باید تحت نظر پزشک صورت گیرد:
1-مبتلایان به آسم.
2-مبتلایان به احتلالات قلبی،کبدی و کلیوی.
تداخلات دارویی:
1-داروهای فشار خون.
2-داروهای انعقاد خون.
3-داروهای ادرار آور.
اشکال دارویی:
کپسول-قرص-آمپول-شیاف-ژل و کرم.
عوارض جانبی:
1-تحریک گوارشی: تهوع، استفراغ، سوء هاضمه، زخم و خونریزی معده، اسهال و یبوست.
2-آسیب به کلیه ها: احتباس مایع و نمک،افزایش فشار خون،نارسایی کلیه ها(چنانچه بصورت بی رویه و یاهمراه با داروهای ضد فشارخون و ادرار آورها مصرف گردند)
3-افزایش حساسیت به نور: آفتاب سوختگی افزایش می یابد (به ویژه دیکلوفناک و پیروکسیکام)
4-آسیب به جنین و نوزاد: نباید در دوران باداری و شیردهی مصرف گردند. (به استثنای استامینوفن)
5-واکنش حساسیتی:بثورات جلدی، تنگی نفس و شوک حساسیتی.
6-سایر عوارض: سردرد، سر گیجه، کاهش اشتها، خواب آلودگی و افزایش آنزیم های کبدی.
7-داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی (به ویژه آسپرین) از تجمع پلاکت ها و انعقاد خون جلوگیری میکنند. بنابراین افرادی که دچار احتلالات خونی میباشند و یا از داروهای ضد انعقادی استفاده میکنند باید از مصرف آنها خودداری کنند.
8-مصرف آسپرین علام آسم را تشدید میکند.
نکته:افرادی که الکل مصرف میکنند، عوارض ناشی از مصرف در آنها افزایش می یابد.
نکته: عوارض در افراد سالخورده ممکن است شدید ترباشد. در افراد مسن گیجی، ورم صورت و پاها و کاهش ناگهانی ادرار میتواند روی دهد.
نکته:چنانچه ازاینگونه داروها برای کنترل درد استفاده میگیردد، نباید بیش از 7-10 روزازآنها استفاده شود.
نکته:آسپرین روکشدار دارای روکش انتریک(ENTERIC) میباشد. روکش باعث میگردد آسپرین بدون تغییراز معده عبورکرده و درروده کوچک حل گردید. بنابراین از تحریک گوارشی در معده جلوگیری میگردد.اما روکش شروع اثر آسپرین را به تاخیر می اندازد.
نحوه مصرف:
1-اشکال خوراکی را همراه با یک لیوان پر از آب مصرف کنید. پس از مصرف تا 15-30 دقیقه به حالت قائم باقس مانده و از دراز کشیدن خودداری کنید تا تحریک گوارشی کاهش یابد.
2-برای کاهش تحریک گوارشی میتوان آنها را همراه با غذا و یا داروهای ضد اسید معده مصرف کرد.
3-هیچگاه میزان دوز تجویزی را افزایش ندهید.
ضد دردهای شبیه افیونی و یا مخدر(OPIOIDS)(NARCOTIC):
دارای اثرات قوی تر و سریعتر نسبت به ضد دردهای غیر مخدری میباشند.ضد دردهای مخدر به انواع طبیعی،نیمه صناعی و صناعی تقسیم بندی میگردند.
ضد دردهای مخدر:
1-مورفین(MORPHINE)
2-کدئین(CODEINE)
3-فنتانیل(FENTANYL)
4-متادون(METHADONE)
5-پتیدین(PETHIDINE)
6-ترامادول(TRAMADOL)
7-مپردین(MEPERDINE)
8-پنتازوسین(PENTAZOCINE)
9-اکسی کدون(OXYCODONE)
10-بوپرنورفین(BUPRENORPHINE)
11-پروپوکسیفن(PROPOXYPHEN)
12-اکسی مورفون(OXYMORPHONE)
13-پروپوکسیفن(PROPOXYPHENE)
14-لوورفانول(LEVORPHANOL)
15-هایدرومورفون(HYDROMORPHONE)
16-دیامورفین(DIAMORPHINE)
نحوه اثر:
1-با اتصال به گیرنده های اوپیود در مغز، نخاع و مجاری روده و معده از ارسال پیام های درد به مغز جلوگیری میکنند. در واقع شبیه ضد دردهای مخدر طبیعی بدن موسوم به آندورفین ها عمل میکنند.
2-تحریک مرکز لذت در مغز.
اشکال دارویی:
قرص، کپسول و آمپول.
تداخلات دارویی:
الکل-آنتی هیستامینها-بنزودیازپین ها-باربیتورات ها.
عوارض جانبی:
1-وابستگی و اعتیاد.
2-خواب آلودگی و سرخوشی.
3-گیجی.
4-یبوست و کاهش ادرار،تهوع و خشکی دهان.
5-تپش قلب.
6-توهم.
7-کما.
ضددردهای کمکی :
این دسته از داروها مسکن درد نیستند اما در برخی شرایط خاص باعث کاهش درد میشوند. (کاهش دردهای نوروپاتیک = حاصل از آسیب عصبی)
1- داروهای ضد افسردگی: مانند فلوکسیتین(FLUXITINE) و دسیپرامین(DESIPRAMINE)
2- داروهای ضد تشنج: مانند گاباپنتین(GABAPENTIN)، فنیتوئین(PHENITOIN) و کلونازپام(CLONAZEPAM)
3- بی حس کننده های موضعی: نظیر لیدوکائین (LIDOCAINE) و کاپسایسین(CAPSAICIN) .
نسخه های دارویی گیاهی ضد درد و التهاب
نسخه شماره 1- دارو : تخم و گیاه شنبلیله ( Trigonella foenum-graceum)
مقدار مصرف :2 تا 4 گرم
طرز تهیه : مقدار فوق در یک لیوان آب جوش ریخته به مدت نیم ساعت باقی بگذارید تا دم بکشد سپس آنرا صاف کرده روزی سه بار هر بار یک فنجان میل کنید .
نسخه شماره 2- دارو جهت رفع التهاب دهان و اندام تنفسی دارو : برگ مریم گلی ( Salvia species)
مقدار مصرف :2 تا 4 گرم
طرز تهیه : مقدار فوق در یک لیوان آب جوش ریخته به مدت نیم ساعت باقی بگذارید تا دم بکشد سپس آنرا صاف کرده روزی سه بار هر بار یک فنجان میل کنید .
نسخه شماره 3- دارو : ریشه شیرین بیان ( ریشه مجو ) ( Glycyrrhiza glabra)
مقدار مصرف :2 تا 4 گرم
طرز تهیه : مقدار فوق در یک لیوان آب جوش ریخته به مدت نیم ساعت باقی بگذارید تا دم بکشد سپس آنرا صاف کرده روزی سه بار هر بار یک فنجان میل کنید .
نسخه شماره 4- داروی ضد التهاب دارو : تمام گیاه زرین گیاه ( Dracocephalum kotschyi )
مقدار مصرف :2 تا 4 گرم
طرز تهیه : مقدار فوق در یک لیوان آب جوش ریخته به مدت نیم ساعت باقی بگذارید تا دم بکشد سپس آنرا صاف کرده روزی سه بار هر بار یک فنجان میل کنید .
نسخه شماره 5- دارو : مَرغ شیندان ( Agropyrum repence )
مقدار مصرف :2 تا 4 گرم
طرز تهیه : مقدار فوق در یک لیوان آب جوش ریخته به مدت نیم ساعت باقی بگذارید تا دم بکشد سپس آنرا صاف کرده روزی سه بار هر بار یک فنجان میل کنید .
نسخه شماره 6- دارو : برگ و میوه انگور ( Vitis vinifera)
مقدار مصرف :4 تا 10 گرم
طرز تهیه : مقدار فوق در یک لیوان آب جوش ریخته به مدت نیم ساعت باقی بگذارید تا دم بکشد سپس آنرا صاف کرده روزی سه بار هر بار یک فنجان میل کنید .
نسخه شماره 7- دارو : ریشه ختمی ( Althaea officinalis)
مقدار مصرف :3 تا 5 گرم
طرز تهیه : مقدار فوق در یک لیوان آب جوش ریخته به مدت نیم ساعت باقی بگذارید تا دم بکشد سپس آنرا صاف کرده روزی سه بار هر بار یک فنجان میل کنید .
نسخه شماره 8- دارو : تمام گیاه بابونه ( Matricaria chamomilla)
مقدار مصرف :3 تا 5 گرم
طرز تهیه : مقدار فوق در یک لیوان آب جوش ریخته به مدت نیم ساعت باقی بگذارید تا دم بکشد سپس آنرا صاف کرده روزی سه بار هر بار یک فنجان میل کنید .
نسخه شماره 9- دارو : پوست بید ( Salix species)
مقدار مصرف :3 تا 5 گرم
طرز تهیه : مقدار فوق در یک لیوان آب جوش ریخته به مدت نیم ساعت باقی بگذارید تا دم بکشد سپس آنرا صاف کرده روزی سه بار هر بار یک فنجان میل کنید .
نسخه شماره 10- دارو : گل یا تمام گیاه گلدار اکلیل الملک ( ناخنک ) ( Melilotus officinalis )
مقدار مصرف : 2 تا 4 گرم
طرز تهیه : مقدار فوق در یک لیوان آب جوش ریخته به مدت نیم ساعت باقی بگذارید تا دم بکشد سپس آنرا صاف کرده روزی سه بار هر بار یک فنجان میل کنید .
نسخه شماره 11- دارو : تمام گیاه مریم نخودی ( Teucerium chamaedrys)
مقدار مصرف : 3 تا 5 گرم
طرز تهیه : مقدار فوق در یک لیوان آب جوش ریخته به مدت نیم ساعت باقی بگذارید تا دم بکشد سپس آنرا صاف کرده روزی سه بار هر بار یک فنجان میل کنید .
