مانیتور یا صفحه نمایش متداول‌ترین دستگاه خروجی بوده که از آن برای نمایش اطلاعات استفاده می‌گردد و دارای انواع مختلفی است . یک صفحه نمایش مانند تلویزیون ها می تواند رنگی یا تک رنگ باشد . در محیط Dos معمولاً صفحه‌های نمایش دارای 25 سطر و 80 ستون هستند و در هر ستون یک کاراکتر تایپ می‌شود . وقتی اطلاعات از طریق صفحه کلید وارد کامپیوتر می‌شوند، در صفحه نمایش ظاهر می‌گردند تا از صحت آنها اطمینان حاصل شود . بعضی از کامپیوترهایی که مانند Labtop ها قابل حمل یا Portable هستند دارای نوعی صفحه نمایش به نام صفحه نمایش تخت می باشند . در این نوع کامپیوترها، میزان مصرف برق از درجه اهمیت ویژه‌ای برخوردار است، زیرا این کامپیوترها معمولا در مکانهایی که امکان دسترسی به برق نیست کار می‌کنند و صرفه‌جویی در مصرف برق در آنها بسیار حائز اهمیت می باشد .
کلیه تصاویر، اعم از کاراکترهای گرافیکی، حروف، ارقام و علایم ویژه و تصاویر گرافیکی به وسیله نقاط کوچکی به نام Pixcel ساخته می‌شوند . کیفیت تصاویر، در درجه اول به طراحی قطعات الکترونیک و در درجه دوم به اندازه و تراکم نقاط، که اصطلاحاً به آن تفکیک‌پذیری صفحه نمایش یا Resolution گفته می‌شود، بستگی دارد. کلیه کاراکترها در محدوده معینی از نقاط تعریف می‌شوند که به آن ماتریس‌کاراکتر گفته می‌شود. ماتریس‌کاراکتر مجموعه‌ای از نقاط روشن و خاموش در صفحه نمایش می‌باشد که به هر یک از این نقاط، همان پیکسل میگویند. هر چه تعداد پیکسل‌های موجود در ماتریس‌کاراکتر بیشتر باشد، وضوح تصاویر و کاراکترها نیز بیشتر خواهد بود. مانند 600 ×800 پیکسل یا 768×1024 پیکسل
مانیتورها در چند دسته تقسیم‌بندی می‌شوند:
1- مانیتور های لامپ تصویری یا CRT
2- مانیتور های LCD
3- مانیتور های LED
مانیتورهای لامپ‌تصویری یا CRT ؛ در چند سال اخیر رونق فراروانی در بین کاربران داشته اند . این مانیتورها در اندازه 12 و 14 اینچ به بازار عرضه شدند ، سپس استفاده اندازه از 15 و 17 اینچ آنها در بین کاربران رونق گرفت که در حال حاضر اندازه 17 اینچ آنها بیشتر مورد استقبال می‌باشد. در حال حاضر انواع 19، 21 و 22 اینچ نیز ساخته شده اند که به دلیل قیمت نسبتاً بالاتر، کمتر مورد استفاده عموم قرار می‌گیرند. این نوع مانیتورها دارای صفحات محدب و تخت هستند که نوع صفحه تخت آنها بین کاربران پرطرفدارتر است. ایجاد تصویر در این مانیتورها به‌وسیلهء پرتاب الکترون‌ها و هدایت آنها به کمک میدان‌های الکترومغناطیسی صورت می گیرد .
مانیتورهای LCD ؛ مانیتورهایی هستند با قطر کم و بدون لامپ تصویر و قطر آنها در حدود 4 سانتی‌متر است. مانیتورهای LCD را با نام کریستال مایع نیز می‌شناسند، زیرا این مانیتورها از کنار هم چیدن سلول‌های کریستال مایع بوجود می‌آیند. به این مانیتورها باید از زاویه مستقیم نگاه کرد تا تصویر به خوبی دیده شود.
مانیتورهای LED ؛ مانیتورهایی هستند شبیه به LCDها، که برای نمایش تصویر از دیودهای نوری استفاده می‌کنند.
اکنون برای آشنایی بیشتر شما، به مقایسه مانیتورهای CRT و LCD می‌پردازیم؛
مانیتورهای LCD دارای روشنایی یا Brightness بین 2 تا 4 برابر مانیتورهای CRT هستند اما در مورد وضوح تصویری یا Contrast مانیتورهای CRT 2 تا 4 برابر مانیتور های LCD می باشند . زاویهءدید یا Viewing Angle مانیتورهای CRT بیش از 150 درجه است درصورتی‌که در مورد مانیتورهای LCD معمولی این رقم حداکثر معادل 90 درجه است. امواج مغناطیسی مانند آهنربا و امواج الکترومغناطیسی مانند موبایل روی مانیتورهای CRT ایجاد اختشاش تصویری می‌کنند ولی مانیتورهای LCD از این آسیب در امانند. بدلیل تکنولوژی ساخت هر یک از مانیتورها، مانیتورهای CRT در مرکز بسیار شفاف‌ترند درصورتی‌که مانیتورهای LCD در گوشه‌ها روشنتر هستند.
مانیتورها CRT قدرت و انعطاف بیشتری برای مطابقت با رنگ‌های قابل دریافت چشم انسان دارند. همچنین مانیتورهای CRT نسبت به مانیتورهای LCD دارای کیفیت رنگ و خلوص رنگ بیشتری هستند. بزرگترین اشکال مانیتورهای LCD احتمال ایجاد پیکسل سوخته یا Defective Pixel بر روی صفحهءنمایش آنها است. وبزرگترین مشکل مانیتورهای CRT لرزش تصویری یا Flickering آنها است، که البته در صورتی‌که فرکانس 85Hz و بالاتر پشتیبانی شود، این لرزش محسوس نخواهد بود. مانیتورهای CRT به طور معمول 120watt انرژی مصرف می‌کنند و این درحالی است که مانیتورهای LCD تنها 40watt مصرف انرژی دارند.
همچنین وزن یک مانیتور CRT درحدود 13 کیلوگرم است و یک مانیتور LCD تنها حدود 3 کیلوگرم وزن دارد. همچنین مهم است که بدانیم؛ مانیتورهای LCD علاوه بر تولید گرمای کمتر، آثار سوء بسیار کمتری بر چشم دارند. همچنین یکی از موارد بسیار خطرناک دربارهء مانیتورهای CRT انتشار گازهایی است که به واسطهء گرما تبخیر شده و به بیرون متصاعد می‌شوند . این گازها برای انسان ف محیط زیست و بخصوص لایه اُزُن بسیان زیان‌بار هستند. در آخر باید گفت برای پیروزی مانیتورهای LCD بر مانیتورهای CRT نیاز به زمان زیادی است، تا نواقصش برطرف شده و از نظر قیمت نیز بتواند با آن رقابت کند.
حال به بررسی قسمتهای خارجی مانیتور ها می پردازیم .
مانیتورها دارای یک کابل برق هستند، که کاملاً شبیه به کابل برق Case می‌باشد. کابل ارسال داده به مانیتور دارای 15 رشته سیم و یک محل اتصال به کارت گرافیک است که 15 پین دارد. این 15 پین در 3 ردیف 5 تایی قرار دارند که به کارت گرافیک وصل شده و دارای پیچ‌هایی در دو سمت است که به کارت گرافیک پیچ می‌شوند، تا از جدا شدن و قطع ناگهانی تصویر جلوگیری کنند.
روی قاب مانیتور تعدادی دکمه برای تنظیم نور، اندازه، حاشیه و غیره برای تنظیم تصویر مانیتور وجود دارد. همچنین می‌توانیم برچسبهایی را روی قاب مانیتور مشاهده نماییم، این برچسبها مربوط به امکانات و استانداردهای مانیتورهاست، مثلاً برچسب با علامت TCO بیانگر وجود استاندارد تصویری TCO در مانیتور است .
درهنگام خرید یک مانیتور باید به چند مورد توجه نمود. ابتدا به شفافیت نور و تصور، سپس به حداکثر مقدار تفکیک‌پذیری صفحه نمایش یا Resolution و پس از آن به دیگر امکانات آن.
امروزه اکثر مانیتورهای موجود در بازار دارای حالت های هوشمندی برای کاستن از مقدار برق مصرفی هستند و به صورت اتوماتیک در چهار مرحله فعال می‌گردند:
۱- استفاده از محافظ صفحه نمایش یا Screen Saver ، که در این حالت از آسیب دیدن مانیتور بر اثر یکنواختی شعاع الکترونی جلوگیری می‌گردد.
۲- حالت آماده باش یا Stand by ، که در این حالت مانیتور ۵۰ درصد از مصرف برق می‌کاهد و به سرعت به ورودی‌ها پاسخ می‌دهد.
۳- حالت تعلیق یا Suspend ،که در این حالت لامپ تصویر مانیتور در حالت خاموش است و ۸۵ تا ۹۰ درصد از میزان برق مصرفی لازم برای کارکردن مانیتور کاسته می‌شود. در این حالت پاسخ به ورودی‌ها مثل ماوس و کیبرد کمی کندتر است.
۴- مرحله خاموشی؛ در این مرحله عمل خاموشی به وسیله کاربر به وسیله کلید روشن، خاموش مانیتور صورت نگرفته بلکه به صورت هوشمندانه این کار توسط مانیتور انجام می‌گیرد، برق مصرفی در این حالت ۳ تا ۷ وات است.
یکی از چیزهایی که شما باید از مانیتور خود دور نگاه دارید بلندگوها و اجسام دارای میدان مغناطیسی هستند. تأثیر مغناطیسی بلندگوها باعث پخش رنگ در مانیتور و یا تجمع رنگ در یک گوشه می‌گردد. علاوه بر بلندگوها حدالامکان سعی نمایید وسایلی چون تلفن، دستگاه ضبط صوت، اسکنر و چاپگر را نیز از مانتیور خود دور نگه دارید.
